woensdag 18 juni 2025

prentje en de puzzel

Ik kijk naar de foto van mijn (overleden) moeder en mij die de hal opsiert. 
Het zonlicht in de bollenspiegel ertegenover reflecteert in de afbeelding. 
De bovenste bal vangt nét onze gezichten samen. 
Het voelt symbolisch voor de puzzel die ik aan het leggen ben. 

De puzzel van mijn mentale gezondheid. 
Toen mijn angststoornis vorig jaar sterk toenam, legde ik de link met de overgang. 
Ik ging aan de bio-identieke hormonen, maar de klachten bleven. 
Opnieuw aan de anti-depressiva, maar de bijwerkingen waren ongenadig. 
Tot ik bedacht dat ik een keer had gelezen dat je kon testen of een bepaald anti-depressivum passend is. 
Ik bleek een vertraagd enzym te hebben, dat nét dat middel slecht afbreekt. 

Nu was de beer los. Ik was iets op het spoor. 

Gepersonaliseerde geneeskunde, zeg maar de aanpassing van medicijnen op basis van het genetisch profiel van iemand, is nog een onderbelicht gebied. En dat is jammer, want het veroorzaakt veel ellende. 
Ik was zelf inmiddels zo ver dat ik het hele genenplaatje in kaart wilde hebben. 
Dus bestelde ik een complete genentest en besprak de uitslag met een arts. 

Dat was wel even slikken. Ik bleek niet één, maar wel zes verschillende enzymen te hebben die vertraagd werken. Door slecht werkende methylatie (waaronder het COMT- en MAO-enzym) en een vertraagde aanmaak van SAMe had ik niet bepaald de hoofdprijs uit de genenpoel. Of zoals ChatGPT het omfloerst omschreef: 'je bevindt je waarschijnlijk in de categorie "hooggevoelig zenuwstelsel" waarbij het lichaam moeite heeft met het reguleren en opruimen van neurotransmitters en het detoxen van oestrogenen.' 

Elke uitslag die ik invoerde (HTR1A/B versneld, MTHFR vertraagd) had dezelfde uitkomst: ANGST. 
Het leek wel hét perfecte genenprofiel voor een angststoornis. Aan beide zijden werkte het niet goed: niet alleen werden de neurotransmitters slecht afgebroken, er was ook sprake van een remming op de afgifte. 

Tja.

Het geeft een dubbel gevoel. Ergens is het een bevestiging: ik kan er niets aan doen, mijn lichaam (met name mijn hoofd) werkt nu eenmaal zo. Aan de andere kant: ga er maar aan staan. Met zo'n genenprofiel sta je gelijk -10 achter. 

Ik kan mijn genen niet veranderen. Maar zoals mijn arts zei: 'genetics loads the gun, lifestyle pulls the trigger'. Ik moet mijn leven anders inrichten. Minder stress, meer rust, bij uitzondering alcohol drinken, want mijn lever wordt al zwaarbelast. 

Ik probeer mijn angststoornis van alle kanten te benaderen. Ik heb nu uitgezocht wat de bio-chemische oorzaak is. Dan is er nog de psychologische en spirituele zijde. Wat wil de angst me zeggen? Wat ga ik er mee doen?
Net als ik lopen er nog steeds zoveel mensen rond vol schaamte over hun mentale klachten. Denkende dat ze er zelf schuld aan hebben dat het leven ze niet zo makkelijk afgaat. En vergelijken ze zichzelf continu met anderen. 
Ik zie het inmiddels als mijn zielsdoel om een stem te geven aan iedereen die kampt met deze stoornis. 
In de tijd van mijn moeder (en alle generaties voor haar) was er weinig kennis, begrip en openheid. 
Dat is nu gelukkig anders. 
Het is een van de belangrijkste thema's in mijn leven. Laten we onze ervaringen delen om elkaar te steunen. 

Dan is het niet voor niets.

donderdag 22 mei 2025

prentje in de Sint Jan

Ik had me voorgenomen om iedere woensdag een 'artist date' te doen (lees: The Artist Way) om me mentaal fit te houden, maar de tentoonstelling waarvoor ik naar Den Bosch was gekomen, raakte me niet. 

Het was een zwarte winter. Mijn angststoornis verergerde door de overgang. De angst die altijd op de loer ligt, raasde nu 24 uur door mijn lijf. Ik raakte erdoor in een depressie. Ik verloor zelfs de lust om te schrijven. 
Het bleef stil hier. 
Gewoon Opnieuw. Het nummer van Alex Klaassen waar ik elke keer weer om huilen. 
We zijn ruim een half jaar verder. 
Gewoon Opnieuw. Voorzichtig kijk ik op mijn blog en wordt geraakt door de lieve berichtjes. Er zijn mensen die me missen. Ik ga weer schrijven. Ik ga weer delen. 
Ik ben er nog niet, en ik weet ook niet of ik er ooit ga komen. Maar ik geef niet op. 
Opnieuw sta ik op een wachtlijst voor een behandeling. 
Afgelopen maandag was ik bij een lezing over angststoornissen. We zijn met zovelen, maar je hoort ons niet. Want we schamen ons. Nog steeds. 
Gewoon Opnieuw. Het boek dat al jaren in mijn hoofd zit; daar ga ik eindelijk maar 's aan beginnen.   

De Sint Jan trekt me. Voorzichtig stap ik over de drempel. De zon breekt door. 

Een magisch schouwspel ontvouwt zich op de muren. Overal verschijnen kleine cadeautjes. Het glas in lood tovert bloemen en feeërieke vormen. 
'Five minutes'. De kathedraal is langzaam leeggelopen. Een non die tot mijn verbazing Engels spreekt, geeft aan dat ze zo gaan sluiten. Ik zie mensen langs de zijkant de kerk verlaten. Nog heel even. 

Voldaan trek ik de buitendeur open. Op slot. Ik zit in een soort tussenruimte. Snel check ik of de deur naar de kerk niet achter me is dichtgevallen. Oef, die gaat nog open. Maar de Sint Jan is nu compleet leeg. Ik zie de non van eerder bij de hoofdingang, klaar om de kerk te vergrendelen. 

Met een flinke sprint ren ik naar de voordeur, ondertussen roepend: 'ik ben er nog!'. 
Glimlachend draait de non zich om. 

'Je was gefascineerd door het schouwspel hė', zegt ze terwijl ze me met een zachte blik aankijkt. 
Ik knik. 'Het licht is zo mooi', mompel ik in het Engels. 
'Logeer je in Den Bosch? Je kunt morgenochtend om 7 uur terugkomen, het ochtendlicht ook zo prachtig.' 
Spijtig zeg ik dat ik zo terugrijd naar Utrecht. 
'Weet je wat, blijf nog maar even. Ik moet toch nog wat dingen doen.'

Gezellig rommelt ze nog een tijdje wat aan, terwijl ik getroffen in een lege Sint Jan zie hoe de lichtvlekken door de kerk heen dansen. 
Samen lopen we even later naar de uitgang. 'Dank u wel', fluister ik ontroerd. 'I wish you all the best', antwoordt ze terwijl ze haar handen tegen elkaar aan drukt. 

God's wegen zijn ondoorgrondelijk.