prentje en de lessen

'Het valt me op dat je "nog steeds" zegt'. Verbaasd kijk ik mijn psycholoog aan. 'Je zegt dat je je "nog steeds" ellendig voelt over je relatiebreuk. Waarom "nog steeds"?

Tja. Goed is ze, dat kan ik niet ontkennen. Overigens zegt niemand tegen mij: ben je er nou "nog steeds" niet overheen? Dat doe ik alleen. Onbewust houd ik er bepaalde normtijden op na.  

Onmiddellijk moet ik denken aan een van de opmerkingen onder mijn verhaal. 'Liefde ook voor jezelf, dat wens ik je toe'. Oooh, hoe moeilijk is dat toch. Zelfcompassie. Het innerlijke kind een gevoel van veiligheid geven. Altijd maar weer het innerlijke kind dat om de hoek komt kijken. 

'Loslaten zeggen de mensen om me heen', zeg ik zachtjes. Ik hoor mijn stem alweer breken. Wat baal ik daarvan. Ze kijkt me liefdevol aan en schudt haar hoofd. 'Tóelaten, niet loslaten. Wanneer ga je het verdriet nou eens écht toelaten, Monique?'

Het voelt alsof er een pleister van een oude wond is afgerukt. Het gemis. De eenzaamheid die af en toe naar mijn keel vliegt. Teveel vrijheid in één keer kan ook verstikkend werken. 

Maar inmiddels weet ik ook dat de enige weg hieruit verbinden is. Verbinden met mezelf, maar ook met de mensen om me heen. Steun kan soms uit onverwachtse hoek komen. 

Vertragen, vertrouwen, verdiepen, verzachten. Ik blijk een voorkeur te hebben voor woorden die met 'ver' beginnen. Behalve verdoven. Dat doe ik nou eens een keertje niet. 

Het maakt niet uit of je nu getrouwd was, samenwoonde, een kind samen opvoedde. Het gaat erom in hoeverre je je hart hebt opengesteld. Iemand onder je huid zit. Hebt liefgehad. En - daar is ie weer - je je verbonden hebt. Maar datgene dat je het meeste pijn heeft opgeleverd, is ook de enige oplossing om je weer heel te voelen. 

Verbinden. De pijn te durven voelen. Eerlijk zijn naar jezelf, zonder trots en schaamte.

Ook tranen die vanuit je tenen komen, stoppen een keer. 

prentje en Mark

Ik volgde hem al een tijdje. De reis die hij heeft afgelegd. Zijn uitleg over de stoïcijnse mindset, wat niets te maken heeft met onverschilligheid, maar met het meebewegen op de golven van het bestaan. Het leven aangaan. Of zoals Mark gisteren zei: 'moedig zijn betekent niet dat je niet bang bent'.

Nu organiseer ik samen met een fijn team al minstens tien jaar de Medewerkersdag voor de organisatie waar ik werk. Een dag vol inspiratie en samen-zijn. En dit keer dacht ik: 'ik wil Mark Tuitert'. Volgens mij heeft hij een verhaal te vertellen waar we allemaal wat aan hebben. 

Vanuit Denemarken had ik via Teams een voorgesprek met hem en mijn voorgevoel werd bevestigd. Wat me zo aanspreekt in hem, is zijn authenticiteit. Hij vertelt het echte verhaal. Hoe hij heeft geworsteld met de vechtscheiding van zijn ouders. Hoe hij vluchtte in trainen, trainen en nog eens trainen. Het verdriet later om de zelfgekozen dood van zijn moeder. 

En de woede die hij voelde naar zijn vader, die hij zes jaar niet heeft gesproken. Tot een trainer vroeg: 'hoe gaat het écht met je?' En hij antwoordde: 'ik ben woedend'. Waarop de trainer zei: 'Mark, bel je vader.' 

Hij is het gesprek aangegaan. Waarbij hij ontdekte dat zijn boosheid hem had verkrampt. Dat de woede niets met de ander had te maken, maar alles met hemzelf. Dát vind ik lef.

Kortom: ik wilde Mark. Niet alleen omdat hij als voormalig Olympisch kampioen mooi paste bij de locatie (Papendal) maar vooral vanwege zijn proces. 

Ik had niet voorbereid wat ik zou zeggen bij zijn introductie. Op dat moment vertrouw ik op de energie die ontstaat. Maar mijn hemel; wat is ie leuk! Voor het oog van 800 collega's kreeg ik het zo warm dat ik even mijn jasje uit moest doen. Ik denk dat ik op dat moment uitstraalde wat 750 vrouwelijke collega's (en wellicht ook een enkele man) ook voelde. 

Gelukkig kon hij er fantastisch op in spelen en kreeg ik een dikke knuffel van hem. 

En eigenlijk deed ik hetzelfde als hij. Gewoon dicht bij mezelf blijven. 

prentje in Aarhus

Eerst zag ik het meisje. Ze liep in een dun zomerjurkje op straat. Daarna de ietwat gezette jongen die haar hard achterna liep. Ik bleef even staan. Het duurde niet lang voor hij haar had ingehaald. Het meisje keek verbaasd op toen hij haar aantikte. Vervolgens overhandigde hij haar de knuffel, die ze blijkbaar had laten liggen. Het meisje drukte de knuffel extra stevig tegen haar magere lijfje. Daarna liep de jongen terug naar de supermarkt waar hij werkte. Mij in ontroering achterlatend. Sprookjes bestaan ook in real life. 

Dáárvoor hoef je dus niet naar het Hans Christian Andersen Museum in Odense. Wel voor het geweldige gebouw van de Japanse architect Kengo Kuma. En eigenlijk ook wel voor de prachtige expositie over het leven van de Deense sprookjesverteller. 

De reden dat ik in Denemarken was, had alles te maken met Zoon die een half jaar in Aarhus studeert. Wat was het heerlijk om hem weer in mijn armen te kunnen sluiten na zo ongeveer de langste maand van mijn leven. 

En wat doet hij het goed. Voor het eerst op zichzelf, voor het eerst lange tijd alleen in het buitenland. Hij heeft zijn draai gevonden. Ik maakte kennis met zijn vrienden, nam hem en zijn Indiase huisgenoot mee uit eten. Kreeg een prachtig boekje als dank (de huisgenoot vertelde dat hij zijn moeder belde om te zeggen dat ik hem trakteerde. Het eerste wat zijn moeder zei: wat geef je haar?). 

Nou een prachtig Indiaas boekje dus met als opdracht om er elke avond voor het slapen gaan drie dingen in op te schrijven waar ik dankbaar voor ben. 

Voor nu ben ik dankbaar dat ze het samen zo leuk hebben (ook al moest ik Zoon wel even vertellen dat hij de badkamer een keer moet schoonmaken. Waarop hij zei: dat hoeft toch niet? Ik ben er toch maar een half jaar?. So much voor de huishoudelijke kwaliteiten die ik hem heb bijgebracht. Laten we het er op houden dat ik het accent op andere dingen heb gelegd.)  

Waar ben ik nog meer dankbaar voor? Voor hoe ik stukje bij beetje opkrabbel, hoewel ik nog steeds verdrietig ben (en dit toe durf te laten). 

En tot slot voor het feit dat ik ondanks deze lastige periode de moed heb gevonden in mijn eentje een week naar Denemarken te gaan. Het viel niet altijd mee, juist omdat Zoon zijn draai goed heeft gevonden, had hij niet altijd tijd voor zijn 'mor' en ben ik veel alleen op pad geweest. Ik heb genoten van de prachtige natuur, de gemoedelijke sfeer en de hoge kwaliteit van leven in deze Deense stad.

En voor altijd blijf ik in sprookjes geloven. 

prentje en de golven

Drie weken geleden moest ik de relatie verbreken met iemand van wie ik veel houd. 

In eerste instantie schakelde ik mijn afweermechanisme in. Hij moest weg, weg, weg. Weg uit mijn leven. 

Ik blokkeerde hem. Op mijn telefoon, In mijn gedachten. Het hoofdstuk, nee, het hele bóek moest worden afgesloten. Ik moest door, en wel zo snel mogelijk. 

Al snel bleek dat dit geen zin had. Als je acht jaar af en aan je leven met iemand deelt, bouw je een energetische band op die behoorlijk stevig is. Ontkennen heeft geen zin. Iemand buitensluiten ook niet, de liefde verdwijnt niet zomaar. Je kunt hard proberen de ander geen toegang meer te geven tot je leven en je hart, maar die weerstand kost zoveel energie. Het was het gekwetste kind in me dat reageerde. De verbinding kunstmatig proberen te ontkoppelen met maar één doel: jij mag mij geen pijn meer doen. 

Dus deblokkeerde ik hem. Letterlijk en figuurlijk. Ging het gesprek aan. Dat was al helpend. 

In eerste instantie was ik bang. Bang voor de eenzaamheid, bang voor het gemis. De week ervoor was mijn jongen vertrokken voor een half jaar naar Denemarken voor zijn studie. Daarnaast ben ik nog steeds aan het worstelen met mijn mentale gezondheid. 

Dat is best veel. De eenzaamheid greep me af en toe naar de keel. Ik betrapte mezelf erop dat dacht: 'als er nu wat met me gebeurt, wie moeten ze dan bellen?' Ik heb geen partner meer, geen ouders, kind in het buitenland. 

Never waste a good crisis. Ik had professionele hulp nodig. Want hoe goed bedoeld het advies van familie en vrienden ook; ze reflecteren toch vaak vanuit hun eigen referentiekader. Gelukkig was die professionele hulp al voorhanden. Ik vind het daarbij cruciaal om te kijken naar mijn eigen aandeel; het is niet eerlijk om alleen naar de ander te wijzen (een ander bekend afweermechanisme: de zogenoemde 'Valse Macht'). Systeemtherapie maakt voor mij veel duidelijk: de relatie met je ouders is een blauwdruk voor je latere romantische relaties. Met een moeder die dan weer wel, dan weer niet beschikbaar was, heb ik een gedesorganiseerde hechtingsstijl ontwikkeld die voor veel verwarring kan zorgen in een relatie. Inzicht in je eigen handelen is de eerste stap naar verandering. Je kunt een patroon namelijk alleen doorbreken als je de dynamiek erachter begrijpt. En soms maakt dat ook verdrietig. Het boek dat ik nu lees, heeft de toepasselijke titel: 'Wat ik eerder had willen weten'.    

Daarnaast merkte ik dat alleen praten me onvoldoende zou helpen. Dat was óók nodig, maar ik moest daarnaast uit mijn hoofd, in mijn lichaam. Weten is niet alleen denken, weten is vooral ook voelen. Ik nam daarom contact op met een rebalancing therapeut. Tijdens mijn eerste afspraak kon ik alleen maar huilen. Dat was helemaal niet erg. Ik leerde opnieuw dat alle gevoelens in golven komen. Ook het verdriet. Meebewegen, niet verzetten. Niet om te zien in wrok en frustratie. Ik vind liefdesverdriet zo ongeveer de kutste pijn die er is. En mán, wat doet het pijn. En het gemis; ja, dat is heel groot. Want er was ook zoveel wél.  

En af en toe is de zee ook kalm. Je kunt de dingen niet loslaten, dingen laten jou los als het tijd is.

'Kwetsbaarheid is meest accurate manier om moed te meten', citeerde Merel van Vroonhoven Brené Brown in de Volkskrant. Daar geloof ik in. En in delen. Wezenlijke gesprekken voeren met mensen die er al voor je waren, en op je pad komen. En soms zijn woorden overbodig en is alleen een knuffel al genoeg.   

Het is deze week ook zeven jaar geleden dat mijn vader overleed. Ik vind het fijn om herinneringen op te halen, over hem te praten. In verbinding te blijven. Niet door het boek te sluiten dat ik kind-af ben. Hij is nog bij me, in mijn hoofd en in mijn hart. Net als mijn moeder, net als mijn voormalige lief. 

Wat ik voel, mag er zijn. Ik ga het niet meer uit de weg. Stilstaan bij alles wat er was, met dankbaarheid. Voor alle steun die ik van hem heb ontvangen, ook tijdens het overlijden van mijn ouders. Ze hebben gedaan wat ze konden; ik draag ze niets na. Dit is een periode van rouw, maar dat is niet erg. Ik kan het aan.

We zijn complexe figuren met zoveel lagen en we worden door mensen geraakt en gevormd. We hebben allemaal een rol en zijn hier vooral om van elkaar te leren. Daar bewust van zijn. En niet proberen krampachtig te vergeten door continu afleiding te zoeken of bevestiging door een ander. 

Niet de energie steken in zoeken, maar het (laten) vinden. 

prentje en Dichterbij

De voorstelling is uitverkocht; het kaartje al maanden geleden besteld. 

‘Dichterbij’ van Psychologie in Theater is uniek in zijn vorm. 

In het eerste deel word je het leven ingetrokken van Eva en Simon; een relatie die op het punt van breken staat. 

Ze zijn allebei hondsmoe. Ze zijn dol op elkaar, maar weten elkaar ook steeds te raken op hun pijnpunten. 

Na de pauze is het tijd voor psycholoog David Blom. 

Stap voor stap legt hij uit waar de pijn vandaan komt; en waarom Eva en Simon reageren zoals ze reageren. 

Onveilig en vermijdend gehecht; en allebei zoeken ze in hun partner dat wat ze in hun jeugd tekort zijn gekomen. 

Dit bindt ze maar zorgt gelijkertijd voor verwijdering. 

Want als het uitdagend wordt, reageren ze nog steeds zoals ze als kind al deden. 

En dit afweermechanisme zorgt ervoor dat ze elkaar niet meer weten te vinden. 

Hoe hiermee om te gaan? 

Ook dit komt ter tonele; als Eva en Simon aansluiten bij David, vertellen ze over hun angsten en behoeftes. 

En met hulp van David wordt het achterliggende patroon steeds zichtbaarder. 

Het vergt veel moed van allebei maar uiteindelijk levert het ze ook veel op. 

Wat een avond. Wat een prachtige vorm is hier gekozen om dit uit te beelden. 

Ga dit zien; het is een verrijking voor je (liefdes)leven. 

prentje en de Linda

 

https://www.linda.nl/persoonlijk/monique-angst-dwangstoornis/

Nooit kreeg ik meer reacties op een post dan op mijn verhaal op LinkedIn over mijn angst- en dwangstoornis. 

Ik ontving veel berichten van mensen die zich herkenden in mijn verhaal, en helaas was de schaamte ook meer dan herkenbaar. 

Veel berichtjes begonnen in de trant van: ‘je zult het van mij waarschijnlijk nooit verwachten…’ 

Daarnaast kreeg ik ook terug dat ze door mijn openheid de schaamte een beetje los kunnen laten. 

Ik kan de ziekte niet de wereld uithelpen, maar ik kan wel het taboe verkleinen. 

Laat dát nou mijn missie zijn. 

Dus toen ik werd benaderd door een journalist van Linda.nl, of ik mijn verhaal ook op dit platform wilde delen, zei ik meteen ‘ja’.

De nacht voor het interview sliep ik slecht. Veel nare herinneringen kwamen opnieuw naar boven. Maar door het als een verhaal te zien, zag ik beter de correlatie tussen de genetische aanleg en traumatische gebeurtenissen; juist in een periode als puber en jongvolwassene.

Door stelselmatig gepest te zijn (zoals gebeld worden door een klasgenoot dat je gezakt bent voor je VWO-examen terwijl je glansrijk bent geslaagd maar nog nagelbijtend op de uitslag zit te wachten) en een grote seksuele intimidatiezaak waarvoor ik, moegebeukt, een zwijgcontract heb getekend maar die desondanks toch de landelijke pers haalde; had mijn angststoornis alle ruimte om zich te ontwikkelen. Grensoverschrijdend gedrag, voordat dit een bekend begrip werd.

Ik sta nu op een keerpunt. Ik pak het podium om te praten. Over mijn ziekte, maar ook over mijn kracht. Vanaf nu bewaak ik beter mijn grenzen.         

En wil ik het wel uitschreeuwen: praat erover. Je bent niet alleen. 

prentje in Portugal

Vol ongeloof kijk ik de man aan. Hij kijkt onverbiddelijk terug. Geen pincode van de creditcard, geen huurauto. 

Dat betekent dus dat we Portugal met het openbaar vervoer moeten bereizen. Als dat al mogelijk is, want de eerste bestemming na Lissabon is Comporta, een klein badplaatsje dat ik had gekozen vanwege de omschrijving 'denk Brigitte Bardot-jaren 50-St. Tropez'. 

De eerste dagen in Lissabon waren fijn. Zoon en ik hadden een iets ander ritme, maar dat gaf niets. Ik ging gewoon 's ochtends alleen op pad. Naar het 'Tegeltjesmuseum' en alle metrostations af vanwege de waanzinnige tegels; tegen de tijd dat ik verzadigd was, werd hij wakker en deden we iets samen. 

 

De chauffeur die onze aanvraag bij Bolt (soort Uber) accepteerde, was nog maar een maand in Portugal. Hij kwam oorspronkelijk uit Tunesië. Met hem maakten we een soort road trip door het land, onderweg nog stoppend voor een kop koffie. Hij vertelde zijn levensverhaal, en wilde niets van een fooi weten. 

Comporta was niet bepaald 'Brigitte Bardot-jaren 50-St. Tropez' maar een luxe-oord voor verwende Amerikanen die 150 euro konden neerleggen voor een ligbedje (ok, wel inclusief hangmat) om daarna zonder pardon bij de strandtent een fles champagne te bestellen voor 1000 euri. Ik voelde me er misplaatst, maar we waren stuck in paradise. 

Dat bleek wel toen we verder konden reizen, en er geen Bolt/Uber was om ons terug te brengen naar Lissabon, waarvandaan we verder wilden naar Aveiro. 

Uiteindelijk werd het opnieuw een road trip, met een lift van onze lieve Spaanse buurvrouw (de enige), een ferry, een bus, een trein (de verkeerde: een verhaal op zich) en weer een Bolt. 

In Aveiro kwam ik een beetje tot rust. Het kleurrijke stadje, bekend van zijn Art Nouveau, paste bij me. 

Ik ondernam nog een hachelijk uitstapje naar kerk op het platteland met een fantastische façade.

En samen gingen we een dagje naar Porto, waar ik vooral geïnspireerd werd door de gebouwen en de 

de jaren '70 tableaus.

Terug naar Lissabon voor het laatste weekend voor we terugvlogen. 

Opnieuw was de reisdag een lastig hoofdstuk. Reizen met een angst- en dwangstoornis is geen gemakkelijke opgave, en na een paniekaanval in de trein, miste ik ook nog een telefoontje van het angstcentrum waar ik al sinds begin dit jaar sta ingeschreven. 

Mijn plaatsje was vergeven omdat ik de telefoon niet opnam. 

Daarnaast bleek in per ongeluk een hostel te hebben geboekt voor Engelse blokes die 's ochtends ontbeten met bier. Het zwembad was tot de rand toe gevuld met testosteron. 

Misschien moet ik het boeken van de locaties voortaan maar aan anderen overlaten. 

prentje en de valstrik (van het geluk)

'Lange tijd scheen het me toe dat mijn leven op het punt stond te beginnen - het echte leven. Maar er stond altijd wel een obstakel in de weg, iets waar ik eerst doorheen moest, iets wat nog afgemaakt moest worden, tijd die ik nog moest uitzitten, een schuld die ik nog moest inlossen. Daarna zou het leven beginnen. Uiteindelijk drong het tot me door dat die obstakels mijn leven waren.' 

Bovenstaande citaat is van filosoof Alfred de Souza en kwam behoorlijk binnen. Zoals ook het boek binnenkwam waar dit citaat in staat: De valstrik van het geluk (the Happiness Trap) van Russ Harris. 

De valstrik van het geluk is gebaseerd op de psychotherapeutische methode Acceptance and Commitment Therapy (ACT) wat de basis vormt van mijn rTMS-therapie. Mijn therapie loopt nu ten einde. 

Heeft het geholpen? Het heeft me niet genezen, helaas. Dat was me ook niet voorgehouden; het hoogst haalbare was een verlichting van klachten. Het effect is echter minder groot dan ik stiekem toch had gehoopt. 

Hoe ik hiermee om moet gaan, probeer ik via ACT vorm te geven. Dat betekent in de praktijk: het mag er zijn. In plaats van obstakels uit de weg te gaan, probeer ik te accepteren dat deze bij het leven horen. 

Het boek van Harris geeft talloze tips om niet in de gehoorzaamheids- of worstelmodus te belanden. Hoe je niet 'aan de haak wordt geslagen' door je emoties. Het gaat hier te ver om alle strategieën te benoemen. Het fijne is dat hij er op een heel toegankelijke over schrijft. Hij haalt ook een aantal mythes onderuit. 

Mijn favoriet is de mythe over positief denken, behoorlijk aanwezig in onze maatschappij. Volgens Harris is het een illusie dat we zoveel controle hebben over onze gedachten en gevoelens. De kunst is onze gedachten en gevoelens te erkennen. 

Ik mág verdrietig zijn dat de therapie niet heeft gebracht wat ik had gehoopt. Wow, dan komt er ook gelijk een bak verdriet naar de oppervlakte. Voor mij best nieuw. Ik geef het een plek aan tafel. 

Daar zitten al angst, depressie (onderdrukt verdriet) en jaloezie. Maar zij zitten er niet alleen. Want er zitten ook moed, doorzettingsvermogen, kracht en relativering. 

Alle emoties hebben het beste met me voor. Helaas zijn sommige iets te overijverig. In tijden van stress hebben ze het hoogste woord. Ik ervaar vooral stress als ik mezelf onder druk zet. Dat iets leuk 'moet' worden bijvoorbeeld, zoals nu, aan de vooravond van de vakantie. En dat ik dan vooral geen paniekaanval moet krijgen, waarbij ik bij voorbaat al een paniekaanval krijg. 

En mevrouw depressie zit vooral 's ochtends lang aan de (koffie)tafel. Die schenk ik dan nog maar 's bij, in de hoop dat ze daarna toch in de benen komt. 

Deze manier van benaderen helpt me (een beetje). Het is weergaloos weergegeven in 'Inside Out', overigens, zowel in deel 1 en 2. 

En de haas-met-1-oor? Die had ik vorige week bijna weggegooid tijdens het porselein gieten, het afgebroken oor nog in mijn hand. Tot mijn medegieter zei dat hij haar deed denken aan daan uit nijntje. En ik er door mijn porseleinjuf op werd gewezen dat hij ook leuk zou zijn met een houten prothese-oor. 

Niet perfect, wel uniek.  

prentje in België

Gisteren las ik een mooie zin die goed weergeeft hoe ik me vaak voel: ik heb het wachtwoord van het leven niet (vrij geïnterpreteerd). 

Soms lijkt het alsof anderen het wachtwoord wel weten, maar ik net niet oplette toen het werd uitgedeeld. 

Alsof andere mensen wel de levenskunst verstaan. Levenslustig zijn. Weten hoe ze hun leven vorm moeten geven. Niet overspoeld worden door angst, eenzaamheid en depressieve gevoelens. 

Nu weet ik heel goed dat dit vaak ook het beeld is dat ze naar buiten toe willen uitdragen. En is het mijn levenslange missie om ook een tegengeluid te laten horen. 

De momenten dat het lijkt alsof ik ook even het wachtwoord ken, ben ik in verbinding ben met mijn omgeving. Val ik samen. Met mensen, maar ook kunst. Vooral kunst.

Dit weekend was ik in België; Leuven en Mechelen. Samensmelting. Het prachtige artnouveau-gebouw van het voormalige meisjespensionaat in Onze-Lieve-Vrouw-Waver: de Wintertuin van de Ursulinen. 

De heerlijke hotelkamer met uitzicht op gebrandschilderde ramen van een oude kerk. De streetart, de tegels, de terrassen en de zon. 

Misschien had ik even de beschikking over een tijdelijk wachtwoord.